Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi Hizmetleri Yönetmeliği
10/04/2009 tarih ve 27196 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI ARAŞTIRMA VE EĞİTİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HALK KÜLTÜRÜ BİLGİ VE BELGE MERKEZİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Kültür ve Turizm Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatındaki Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezlerindeki, halk bilimi konusunu haiz araştırma, derleme, bağış ve satın alma yoluyla temin edilen belgeler ile materyallere yapılacak işlemler ile somut olmayan kültür mirası taşıyıcılarının tespiti ve Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezinden yararlanmaya ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Kültür ve Turizm Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatındaki Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 16/4/2003 tarihli 4848 sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Araştırmacı: Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü ve taşra teşkilatında görevli Folklor Araştırmacıları ile halk kültürü konusunda bilimsel çalışmalar yürüten diğer araştırmacıları, b) Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını,
c) Belgeler: Halk kültürü ile ilgili her türlü yazılı belge, etnografik eşya ve görsel-işitsel materyaller (fotoğraf, ses bandı, slayt, film, mikrofilm, nota, plak, video bant CD, DVD, MD, disket) ile benzeri belgeleri,
ç) Genel Müdürlük: Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünü,
d) Halk Bilimi: Doğumdan ölüme kadar insanların yaşantısında yer alan maddi ve manevi bütün kültür öğelerini bilimsel olarak derleyen, araştıran, değerlendiren ve bunların sistematik bir açıklamasını yaparak insanlığın kültür tarihini ve özellikle halk kültürünü genel gelişme kuralları ile inceleyen, kültürler arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları belirleyip ortaya koyan, bilimsel sonuçları düzenleyip halka aktaran ve uygulamalarda bulunan bilim dalını,
e) Halk Kültürü: Halkbilimin çalışma konusu olan, halk kültürü kavramı; köy ve kent monografileri, halk mimarisi, halk ekonomisi, beslenme kültürü, geleneksel halk sanatları, giyim-kuşam süslenme, halk sağaltıcılığı (halk hekimliği, halk veterinerliği), halk botaniği, halk takvimi ve meteorolojisi, halk hukuku, geleneksel kurumlar, günlük yaşam, hayatın dönüm noktaları (doğum, çocukluk çağı uygulamaları, sünnet, askerlik, evlenme, ölüm vb.), bayramlar, kutlamalar, özel günler, inanışlar, halk edebiyatı, halk tiyatrosu, halk müziği ve müzik aletleri, halk oyunları, çocuk oyunları ve oyuncakları, halk eğlenceleri, halk sporları, halk matematiği, halk etimolojisi gibi maddi ve manevi alanlardaki kültürel ürünlerin bütününü,
f) Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi: Halk kültürü ile ilgili belgelerin sistematik bir düzen içinde saklandığı, korunduğu ve hizmete sunulduğu yeri,
g) Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi Kümeleme Kılavuzu: Halk kültürü ile ilgili belgelerin, tasniflenmesinde kullanılan kılavuzu,
ğ) Somut Olmayan Kültürel Miras: Toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekanları,
h) Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı: Somut olmayan kültürel mirasın belirli unsurlarının icra edilmesi ile yeniden yaratılması için gerekli bilgi ve becerileri haiz olan ve aktarımını sağlayan kişileri,
ı) Taşra Teşkilatı: Kültür ve Turizm Bakanlığı taşra teşkilatını,
i) Yararlanma formu: Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezinden yararlanmak için kişisel bilgilerin, yararlanma amacının ve belgeyi tanımlayan bilgilerin yer aldığı formu
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İnceleme, Değerlendirme, Tespit ve Kabul, Kaydetme
İnceleme, değerlendirme, tespit ve kabul
MADDE 5 – (1) Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine belgelerin ön kabulü için İnceleme Komisyonu, nihai kabul için de Değerlendirme, Tespit ve Kabul Kurulu oluşturulur.
a) İnceleme Komisyonunun teşekkülü ve görevleri: Üç kişiden oluşan komisyon araştırmaya katılan araştırmacıların bağlı olduğu şube müdürünün başkanlığında, konu ile ilgili iki araştırmacıdan oluşur. Araştırmacı belgeleri görüşülürken komisyona katılır fakat oy kullanamaz. Araştırma sonucu elde edilen belgelerin görüntü, netlik, ses kalitesi, formata uygunluğu ve teknik özellikleri komisyonca incelenerek, ön kabulüne karar verilen belgeler Değerlendirme, Tespit ve Kabul Kurulunda değerlendirilmek üzere Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine süresi içerisinde gönderilir. Araştırma sonucu elde edilen belgelerin araştırma bitim tarihinden itibaren deşifreleri ile birlikte altmış iş günü içerisinde Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine tesliminden ilgili şube müdürü sorumludur. Belirtilen süreler bir defaya mahsus, araştırmacının yazılı başvurusu ve komisyon kararıyla uzatılabilir.
b) Değerlendirme, Tespit ve Kabul Kurulunun teşekkülü ve görevleri: Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezinin bağlı olduğu Daire Başkanının başkanlığında, Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi hizmetlerini yürüten şube müdürü ve İnceleme Komisyonu başkanları ile Kurul başkanının uygun göreceği konusunda uzman folklor araştırmacılarından oluşur. Kararlar oy çokluğu ile alınır. Kurul yılda üç kez toplanır. Gerekli görüldüğü hallerde başkanın çağrısı üzerine de toplanabilir. İnceleme Komisyonunca Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine gönderilen belgeler ile bağış ya da yarışma sonucu elde edilen belgeler değerlendirilerek, bu belgelerin Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine kabul edilip edilmemesine ve Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine satın alma yoluyla elde edilecek belgelerin bu Yönetmeliğe göre değerlendirilerek ücretlerinin tespit edilmesine karar verilir.
Belgelerin değerlendirilmesi
MADDE 6 – (1) Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine kabul edilmek üzere değerlendirilecek belgeler halk kültürü ile doğrudan ilgili olmalı, Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi Kümeleme Kılavuzundan numara verilebilmeli, bilgilerin derleme yeri, derleme tarihi, kaynak kişi künyesi ve derleyici künyesi bulunmalıdır. Ayrıca;
a) Fotoğraf ve slaytlarda;
1) Görüntüler teknik bakımdan net, anlaşılır, basıma uygun olmalıdır.
2) Görüntü bilgilerini açıklayacak çekim çizelgesi, ekli olarak verilmelidir. Bu bilgilerde çekim yeri, tarihi, çekimi yapan, çekim konusu ve diğer açıklayıcı bilgiler yer almalıdır.
b) Makara bandı, kaset, CD, DVD ve disketlerde;
1) Derleme yeri, kaynak kişi künyesi, derleyici künyesi, derleme tarihi içerisinde yer almalı ve yazılı olarak da verilmelidir.
2) Bandın kaydedildiği kayıt cihazı, kanalı, kayıt hızı, toplam kayıt A-B yüzünde ayrı ayrı metrajı, başında ve sonunda anonsunun yapılmış olması gereklidir.
3) Kayıt net ve anlaşılır olmalı, bant kopuk ve eklemeli olmamalıdır.
4) Ses kayıtları, deşifre edildikten sonra deşifre metinleri ile birlikte, araştırmanın yapıldığı ortamı ve şartları anlatan ayrıntılı değerlendirme raporu da yazılmalıdır.
5) Dijital malzemelerde kaydın yapıldığı donanım, program, dosya formatı ve benzeri gerekli teknik bilgilerle yazılı olarak verilmelidir.
c) Filmlerde;
1) Görüntüler net ve anlaşılır olmalı, sesli görüntülerde ses-görüntü senkronu tutmalıdır.
2) Çekimi yapan, çekim yeri, tarihi, konusu, süresi, mastır bant olup olmadığı ve kameranın teknik özellikleri belirtilmelidir.
ç) Video bantlarda;
1) Görüntüler net olmalı, ses ve görüntü senkronu tutmalıdır.
2) Jeneriği yapılmış olmalıdır. Jenerikte, konu, belgesel video bant kayıt numarası, hazırlayan, çekimi yapan, çekim yeri, tarihi, konusu, süresi, kamera ve bant ile ilgili teknik bilgiler yer almalıdır.
d) Etnoğrafik eşyalarda;
1) Geleneksel yolla üretilerek nesilden nesile aktarılan özellikte olmalıdır.
2) Yapımcısı, ait olduğu yer ve tarihi, kullanılan hammadde, araç-gereç özellikleri ve benzeri tanıtıcı bilgiler verilmelidir.
e) Notalarda;
1) Kültür ve Turizm Bakanlığı Türk Halk Müziği Repertuar İnceleme ve Danışma Kurulu Yönetmeliği doğrultusunda değerlendirme yapılır.
Belge kaydetme
MADDE 7 – (1) Değerlendirme, Tespit ve Kabul Kurulu tarafından Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine alınmasına karar verilen belgeler kaydedilerek işlemler, Taşınır Mal Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yürütülür. Kayıtlı belgelerin demirbaştan düşümü ve devri, Değerlendirme, Tespit ve Kabul Kurulu kararı doğrultusunda Bakanlık Onayı ile yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çalışma Esasları
Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi görevlilerinin çalışma esasları
MADDE 8 – (1) Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi görevlilerinin sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Yararlanan kişinin belgeleri tahrip etmemesini sağlamak.
b) Belgelerin asıllarını Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi dışına çıkarmamak.
c) Yangın, hırsızlık, rutubet, su baskını, toz ve her türlü haşaratın tahriplerine karşı gerekli tedbirleri almak, belgeleri uygun koşullarda muhafaza etmek bakımlarının yapılmasını sağlamak.
ç) Yazışma, dosyalama ve istatistiki bilgilerin düzenli tutulmasını sağlamak.
d) Belgeleri yararlanacak kişilere verirken ve alırken kontrol etmek.
e) Değerlendirme, Tespit ve Kabul Kurulu tarafından alınan kararları yerine getirmek.
f) Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi ile ilgili diğer iş ve işlemleri yapmak.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yararlanma Esasları
Belgelerden yararlanma
MADDE 9 – (1) Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezinde bulunan araştırmaya açık belge ve hizmetlerden yararlanmada aşağıda belirtilen şartlar aranır;
a) Yararlanacaklar medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmalıdır.
b) Yararlanma formundaki bilgiler tam ve doğru olmalıdır.
c) Yabancı uyruklu araştırmacıların yararlanabilmesi, Dışişleri Bakanlığının araştırma yapabilecekleri konusunda iznine tabidir.
ç) Belgelerin kopyalarının verilmesi, merkezde Genel Müdürlüğün, taşrada il kültür ve turizm müdürlüğünün iznine bağlıdır.
d) Belgelerden yararlananlar, ulusal ve kişisel haklara zarar verdiği takdirde, sorumluluk yararlanana ait olacaktır.
e) Alan araştırması sonucu elde edilen belgeler Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine kayıt tarihinden itibaren bir yıl bekleme süresi sonunda dış hizmete açılır.
f) Basılmamış yazılı belgelerden yararlandırılması sınırlıdır, talep edilmesi halinde belgelerin verilmesi oranı Genel Müdürlükçe belirlenir.
g) Belgelerden yararlananlar talep ettikleri bilgi ve belgeleri sadece başvuruda bulunan tarafından beyan edilen amaçla kullanabilir. Hiçbir surette bu hakkı başkasına devredip satamaz. Yayına dönüştürülmesi halinde yayını takip eden 15 gün içerisinde yayının bir örneğini Genel Müdürlüğe teslim eder.
Yararlanmada ücretlendirme
MADDE 10 – (1) Belgelerden yararlanmak için ödenecek ücretler Ek 1’de belirtilen gösterge rakamlarının Devlet memurları aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunur. Belirlenen ücretlerden öğrencilere ve üniversitelerin öğretim görevlilerine başvurularında % 25 indirim yapılır. Tüm kamu kurum ve kuruluşları belgelerden ücretsiz yararlanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Satın Alma Esasları
Satın almada değerlendirme
MADDE 11 – (1) Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine satın alma yoluyla elde edilecek belgeler aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurularak değerlendirilir.
a) Bilimsel niteliği ve niceliği,
b) Özgünlüğü,
c) Derleyicinin yöntemi,
ç) Kaynak kişinin bilgi değeri.
Satın almada ücretlendirme
MADDE 12 – (1) Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine, Değerlendirme, Tespit ve Kabul Kurulunca değerlendirilerek ücretleri tespit edilen belgeler Ek 2’de belirtilen taban ve tavan gösterge rakamları arasından söz konusu Kurul tarafından tespit edilecek göstergenin devlet memurları aylıklarına uygulanan katsayının çarpımı sonucu bulunur ve ücretlendirme tutanağa geçirilir.
ALTINCI BÖLÜM
Taşra Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi
Taşra Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezinin kuruluşu ve işleyişi
MADDE 13 – (1) Taşra teşkilatında Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezinin kurulabilmesine; folklor araştırmacısı kadrosunda fiilen görevli personelin bulunması, Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezinde yer alacak belgeler ile mekan ve donanım durumu gibi hususlar dikkate alınarak karar verilir.
(2) Taşra Teşkilatı İnceleme Komisyonu İl Kültür Turizm Müdürünün başkanlığında araştırmaya katılan araştırmacıların bağlı olduğu şube müdüründen oluşur. Araştırmacı belgeleri görüşülürken komisyona katılır oy kullanamaz. Bu merkezin görevleri aşağıda belirtilmiştir.
a) Araştırma sonucu elde edilen belgelerin görüntü, netlik, ses kalitesi, formata uygunluğu ve teknik özellikleri incelemek, ön kabulüne karar verilen belgeleri Değerlendirme, Tespit ve Kabul Kurulunda değerlendirilmek üzere Genel Müdürlüğe süresi içerisinde göndermek.
b) Araştırma sonucu elde edilen belgeleri, araştırma bitim tarihinden itibaren deşifreleri ile birlikte altmış iş günü içerisinde Genel Müdürlüğe göndermek. Belirtilen süreler bir defaya mahsus, araştırmacının yazılı başvurusu ve komisyon kararıyla 60 gün uzatılabilir.
(3) Taşra teşkilatında görevli folklor araştırmacılarının yaptıkları tüm araştırma sonuçlarının asılları, bağış ve yarışma sonucu elde edilen bilgi ve belgeler Değerlendirme, Tespit ve Kabul Kurulunca değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda alınan kararlar doğrultusunda işlem yapılır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Somut olmayan kültürel miras
MADDE 14 – (1) “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi” kapsamında aşağıdaki alanlarda değerlendirmeler yapılır.
a) Somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında taşıyıcı işlevi gören dille birlikte sözlü gelenekler ve anlatımlar;
b) Gösteri sanatları;
c) Toplumsal uygulamalar, ritüeller ve şölenler;
d) Doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar;
e) El sanatları geleneği.
(2) Alanlar içerisinde yer alacak kategoriler ile değerlendirme ölçütleri, başvurularda aranacak koşullar ve diğer hususlara ilişkin esas ve usuller ayrı bir Yönergeyle belirlenir.
Gelir kaydetme
MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik çerçevesinde elde edilen gelirler Bakanlık Döner Sermaye İşletmeleri Merkez Müdürlüğü hesabına yatırılır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 16 – (1) 12/4/1982 tarihli ve 17662 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kültür Bakanlığı Folklör Ürünlerini Derleme Değerlendirme Yönetmeliği ile 22/4/2000 tarihli ve 24028 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Halk Kültürü Arşiv Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 17 – (1) Sayıştay ve Maliye Bakanlığının görüşü alınan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür.
EK 1
Yararlanılacak Belge Gösterge
a) Ses Bandı 150
10 Dakika
b) CD 350
10 Dakika
c) Fotoğraf 100
1 Adet
ç) Slayt 150
1 Adet
d) MD 150
10 Dakika
e) Nota 150
f) Plak 150
g) Belgesel Video Bant 350
10 Dakika
h) Yazılı Belge 50
1 Sayfa – 200 Kelime
ı) Nadir Eser 50
1 Sayfa
EK 2
PUANLAR en az-en çok
a) Sözlü anlatımlar
1 saatlik anlatmalar 250 -1000
b) Müzik derlemeleri
Kaynak kişiye (Ezgi başına) 150 - 800
Derleyiciye (Ezgi başına) 150 - 800
Notaya alıcıya (Ezgi başına) 200 - 900
c) Nota yazımı
Müzik notası yazanlara (1 sayfası için) 50-200
Halk oyunları hareket notası yazanlar (1 sayfası için) 75-200
ç) Fotoğraf
Renkli fotoğraf (1 adet) 100-500
Siyah-beyaz fotoğraf (1 adet) 100-500
Negatifler (Her kare için renkli, siyah-beyaz) 100-500
d) Slaytlar
Renkli (1 adet) 150-600
Siyah-beyaz (1 adet) 150-700
e) Filmler
Renkli Pozitif Film
35 mm. (1 m.) 100-500
16 mm. (1 m.) 100-500
8 mm. (1 m.) 100-500
Siyah-beyaz pozitif film
35 mm. (1 m.) 100-500
16 mm. (1 m.) 100-500
8 mm. (1 m.) 100-500
Video bantlar
VHS (30 Dakikalık) 150-1200
BETA (30 dakikalık) 150-1200
UMATİK (20 Dakikalık Low) 300-1500
CD –DVD vs.(30 Dakikalık) 300-1500
Tek örnek olup, sanat ve kültür değeri çok yüksek olan film ve video bantlar için ayrıca 3000 puana kadar ilave yapılabilir.
f) Yazılı basılmamış ürünler
200 kelimesi 20-75
g) Etnoğrafik ürünler
Dokumalar:
Halılar (1 m²) 625-5000
Kilimler (1 m²) 313-3125
Diğer Dokumalar (1 m²) 19-2500
İşlemeler, basmalar (1 m² veya 1 adet) 200-5000
Örgüler (1 m² veya 1 m.) 32-675
Geleneksel kıyafetli yapma bebekler (1 adet) 32-825
Keçe (1 adet veya m²) 32-2000
Madeni Eşyalar: (Günün gram fiyatı üzerinden hesaplanan
Madeni değerleri üzerine)
Altın 8-625
Gümüş 8-625
Bakır 8-625
Diğer madenler 8-625
Ağaç oyma ve kakma işleri (1 adet) 25-1250
Toprak ve taştan yapılma işler (1 adet) 13-1000
Deri işleri (1 adet) 38-875
Halk resimleri (1 adet) 38-1250
Kemik, cam, hasır işleri (1 adet) 25-1875
Karagöz tasvirleri, kuklalar (1 adet) 200-2000
Geleneksel giyim eşyaları (1 adet) 25-1875
Giyim eşyalarında altın, gümüş vs. işlemeler motifler varsa altın ve gümüş değeri olarak hesaplanır ve ayrıca 3000 puana kadar ilâve yapılabilir.
Nazarlık, uğurluk, duvar süslemeleri (1 adet) 13-313
Tarım ve hayvancılık araçları (1 adet) 13-313
Ev eşyaları (1 adet) 13-313
Çalgılar (1 adet) 19-2500
Zanaatlarla ilgili araç ve gereçler (1 adet) 13-313
Cam eşyalar (1 adet) 19-625
ğ) Çizimler
1 adet 25-1250
Halı ve kilim motifleri, halk mimarisi ev planları, çalgı teknik çizimleri, kıyafet çizimleri gibi.
Yönetmelik metnine ulaşmak için tıklayınız.